Informowanie o stwarzanych zagrożeniach chemicznych w UE jest regulowane rozporządzeniem w sprawie klasyfikacji, oznakowania i pakowania (CLP). Rozporządzenie CLP zawiera zharmonizowane kryteria dotyczące klasyfikacji substancji i mieszanin, a także zebrane przepisy dotyczące oznakowania, pakowania substancji i mieszanin stwarzających zagrożenie. Akt prawny nakłada na producentów, importerów lub dalszych użytkowników substancji lub mieszanin obowiązek odpowiedniego klasyfikowania, oznakowania i pakowania swoich niebezpiecznych substancji chemicznych przed wprowadzeniem ich do obrotu. Kierując się strategią w zakresie zrównoważonych chemikaliów i zielonego ładu, a także w celu załatania pewnych niedociągnięć i luk, Komisja Europejska podjęła decyzję o aktualizacji rozporządzenia CLP.
W ramach pierwszego etapu procesu przeglądu Komisja Europejska przyjęła rozporządzenie delegowane, które wprowadziło nowe klasy zagrożenia dla substancji i mieszanin chemicznych. Określono w nim również wymogi dotyczące etykietowania tych substancji, a także odpowiednie kryteria naukowe ich identyfikacji.
W ramach drugiego etapu rewizji rozporządzenia CLP wprowadzono szereg zmian, m.in.:
- Nowe zasady klasyfikacji substancji zawierających więcej niż jeden składnik (MOCS)
- Nowe wymagania dotyczące etykiet fizycznych
- Możliwość dostarczenia niektórych elementów oznakowania w formie cyfrowej
- Nowe przepisy dotyczące reklamy i sprzedaży na odległość
- Nowe wymagania dotyczące oznakowania substancji i mieszanin stwarzających zagrożenie, dostarczanych bez opakowania
Nowe klasy zagrożenia
Wykaz klasyfikacji zawarty w rozporządzeniu CLP został rozszerzony rozporządzeniem delegowanym poprzez dodanie następujących czterech klasyfikacji zagrożeń:
| Klasa | Kategoria | Kod | Treść |
| zaburzanie funkcjonowania układu hormonalnego w odniesieniu dla zdrowia ludzi | Kategoria 1 | ED HH 1 | EUH380 – Może powodować zaburzanie funkcjonowania układu hormonalnego u ludzi |
| Kategoria 2 | ED HH 2 | EUH381 – Podejrzewa się, że powoduje zaburzenia funkcjonowania układu hormonalnego u ludzi | |
| zaburzanie funkcjonowania układu hormonalnego w odniesieniu dla środowiska | Kategoria 1 | ED ENV 1 | EUH430 – Może powodować zaburzenia funkcjonowania układu hormonalnego w środowisku |
| Kategoria 2 | ED ENV 2 | EUH431 – Podejrzewa się, że powoduje zaburzenia funkcjonowania układu hormonalnego w środowisku | |
| właściwości substancji trwałych, wykazujących zdolność do bioakumulacji i toksycznych | – | PBT | EUH440 – Akumuluje się w środowisku i organizmach żywych, w tym u ludzi |
| właściwości substancji bardzo trwałych i wykazujących bardzo dużą zdolność do bioakumulacji | – | vPvB | EUH441 – W znacznym stopniu akumuluje się w środowisku i organizmach żywych, w tym u ludzi |
| właściwości substancji trwałych, mobilnych i toksycznych | – | PMT | EUH450 – Może powodować długotrwałe i rozproszone zanieczyszczenie zasobów wodnych |
| właściwości substancji bardzo trwałych, bardzo mobilnych | – | vPvM | EUH451 – Może powodować bardzo długotrwałe i rozproszone zanieczyszczenie zasobów wodnych |
Kluczowe znaczenie dla każdej klasyfikacji i oznakowania substancji i mieszanin ma wiedza na temat ich swoistych właściwości. Dla wszystkich substancji zarejestrowanych w systemie REACH i w zakresie zależnym od zarejestrowanego zakresu wielkości obrotu / tonażu, należy uzyskać informacje na temat właściwości fizykochemicznych i toksykologicznych oraz przedłożyć je Europejskiej Agencji Chemikaliów (ECHA).
Okres przejściowy dla nowej klasyfikacji
Komisja Europejska zaproponowała okresy przejściowe, aby zapewnić przedsiębiorstwom możliwość stopniowego wdrażania zmian. W tym czasie nowe klasy zagrożenia mogą być stosowane na zasadzie dobrowolności.
| Nowe substancje wprowadzane do obrotu | 1 maja 2025 r. |
| Substancje istniejące w obrocie przed dniem 1 maja 2025 r. | 1 listopada 2026 r. |
| Nowe mieszaniny wprowadzane do obrotu | 1 maja 2026 r. |
| Mieszaniny istniejące w obrocie przed dniem 1 maja 2025 r. | dnia 1 maja 2028 r. |
Konsekwencje zmian klasyfikacji
Niektóre substancje i mieszaniny, które wcześniej były uznawane za bezpieczne, mogą teraz należeć do kategorii stwarzania zagrożenia ze względu na zmienione kryteria klasyfikacji oraz nowe klasy zagrożeń. W takim przypadku należy zwrócić uwagę na:
- Aktualizację informacji dotyczącej rejestracji substancji w systemie REACH
- Dostosowanie receptur i etykiet produktów do nowych wymagań
- Aktualizację kart charakterystyki w oparciu o nowe informacje o substancjach i składnikach wchodzących w skład mieszaniny
- Aktualizację powiadomienia do ośrodka zatruć (Poison Center) o nowe informacje toksykologiczne oraz nową klasyfikację
- Skuteczną komunikację i koordynację w ramach łańcucha dostaw, ponieważ ma wpływ na dostawców, dystrybutorów i użytkowników końcowych
Klasyfikacja substancji MOCS
Nowy art. 5 ust. 3 rozporządzenia CLP doprecyzowuje zasady klasyfikacji substancji zawierających więcej niż jeden składnik. Substancje MOCS będą oceniane zarówno na podstawie dostępnych informacji dotyczących znanych składników, jak i na podstawie informacji dotyczących MOCS. Z toksykologicznego punktu widzenia MOCS są podobne do mieszanin składających się z dwóch lub więcej substancji chemicznych, w związku z czym metody klasyfikacji i oznakowania MOCS będą podobne do zasad klasyfikacji mieszanin chemicznych.
Nowe wymogi dotyczące oznakowania
Zmiany obejmują szczegółowe regulacje dotyczące wymiarów etykiet, rozmiaru czcionki oraz wielkości piktogramów ostrzegawczych.
- Kolory tekstu: czcionka na białym tle.
- Typ czcionki: jednolita, bezszeryfowa, łatwa do odczytania.
- Odstępy: minimalny odstęp między wierszami wynosi 120% rozmiaru czcionki i powinien zapewniać odpowiednią czytelność.
- Wymiary i proporcje:
| Objętość [L] | Rozmiar etykiety [mm] | Wielkość piktogramu [mm] | Rozmiar czcionki [mm] |
| >0,5 | 52×74 | 16×16 | 1,2 |
| 0,5-3 | 52×74 | 16×16 | 1,4 |
| 3-50 | 74×105 | 23×23 | 1,8 |
| 50-500 | 105×148 | 32×32 | 2,0 |
| <500 | 148×210 | 46×46 | 2,0 |
Czas na aktualizację etykiet
6 miesięcy – jeżeli zmiana wymaga dodania nowej klasy zagrożenia, zaostrzenia istniejącej klasyfikacji lub włączenia nowych informacji uzupełniających.
18 miesięcy – na inne, mniej ważne zmiany
Sprzedaż produktów online
W przypadku gdy substancje lub mieszaniny są wprowadzane do obrotu w drodze sprzedaży na odległość, w ofercie wskazuje się w jasny i widoczny sposób elementy etykiety, o których mowa w art. 17. Powyższe oznacza, że jeśli produkt jest sprzedawany przez Internet, wszystkie elementy oznakowania muszą być przedstawione zgodnie z Rozporządzeniem CLP.
Więcej informacji dotyczących rozporządzenia CLP: https://ekotox.pl/karta-charakterystyki/clp/
