Ogólne Rozporządzenie UE w sprawie Bezpieczeństwa Produktów (GPSR) (Rozporządzenie (UE) 2023/988) aktualizuje i wzmacnia przepisy dotyczące ochrony konsumentów, zapewniając, że wszystkie produkty dostępne na rynku UE spełniają wysokie standardy bezpieczeństwa. Zastępuje poprzednią Dyrektywę Ogólną w sprawie Bezpieczeństwa Produktów (GPSD) i oficjalnie weszło w życie 13 czerwca 2023 r., przy pełnym stosowaniu od 13 grudnia 2024 r.
Główne aspekty GPSR
• Rozszerzony zakres – Dotyczy zarówno sklepów fizycznych, jak i sprzedaży online, w tym produktów oferowanych za pośrednictwem cyfrowych platform handlowych.
• Zwiększony nadzór – Organy regulacyjne mają większe uprawnienia do monitorowania zgodności, egzekwowania przepisów i nakazywania wycofania produktów, gdy jest to konieczne.
• Obowiązki dla przedsiębiorstw – Producenci i sprzedawcy muszą zapewnić bezpieczeństwo swoich produktów przez cały ich cykl życia, przeprowadzać oceny ryzyka i prowadzić szczegółową dokumentację.
• Skupienie na ryzykach cyfrowych i związanych ze sztuczną inteligencją – Nowe przepisy dotyczą potencjalnych zagrożeń wynikających z zaawansowanych technologii, zagrożeń dla cyberbezpieczeństwa i produktów opartych na sztucznej inteligencji.
• Odpowiedzialność platform internetowych – Platformy e-commerce muszą ściśle współpracować z organami regulacyjnymi, szybko reagować na problemy związane z bezpieczeństwem i poprawić identyfikowalność produktów.
• Ulepszony proces wycofywania produktów – Wzmacnia sposób zarządzania wycofaniem produktów, zapewniając, że konsumenci są odpowiednio poinformowani i w razie potrzeby otrzymują rekompensatę.
• Surowsze kary – Firmy, które nie przestrzegają przepisów, mogą zostać ukarane grzywną w wysokości do 4% swojego globalnego rocznego obrotu.
GPSR modernizuje unijne przepisy dotyczące bezpieczeństwa w celu sprostania nowym wyzwaniom w coraz bardziej cyfrowym i połączonym świecie, zapewniając bezpieczniejsze produkty i uczciwszą konkurencję.
Niedawne naruszenia bezpieczeństwa produktów
• Wycofanie ochraniaczy na głowę do rugby (marzec 2025) – Ochraniacz Hedkayse R1 Youth/Adult do gry w rugby został wycofany z powodu niespełniania unijnych norm zdrowotnych i bezpieczeństwa. Konsumentom zalecono natychmiastowe zaprzestanie użytkowania i kontakt z producentem w celu uzyskania wymiany.
• Wycofanie pachnących zakreślaczy dla dzieci – Firma Penneys ogłosiła wycofanie DTR Stitch SL 4pk Pachnących Zakreślaczy sprzedawanych między majem 2024 a styczniem 2025. Nakrętki zawierały ftalany przekraczające unijne limity, co stanowiło potencjalne zagrożenie dla zdrowia. Klientów wezwano do zaprzestania używania produktu i zwrotu do dowolnego sklepu Primark w celu uzyskania zwrotu pieniędzy.
• Kolczyki w stylu boho – Zawierają nadmierną ilość kadmu (87,5% wagowo), co stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia.
• Smoczki dla niemowląt – Zidentyfikowane jako ryzyko zadławienia z powodu łamania się i uwalniania drobnych części; zawierają również lotne związki, które mogą powodować długoterminowe skutki zdrowotne.
• Rękawice ochronne do pracy – Stwierdzono zawartość chromu VI (20,5 mg/kg), który może powodować podrażnienia skóry.
Działania egzekucyjne i rozwój regulacyjny
• Wzmocnione kontrole celne importu z e-commerce – W lutym 2025 r. Komisja Europejska ogłosiła plany zaostrzenia kontroli celnych paczek od sprzedawców internetowych, takich jak Shein i Temu. Inicjatywa ma na celu przeciwdziałanie napływowi niebezpiecznych i podrobionych towarów na rynek UE oraz zapewnienie uczciwej konkurencji. Środki obejmują stopniowe wycofywanie zwolnienia z cła do 150 euro i wdrożenie surowszego nadzoru rynkowego.
• Obowiązki dla sprzedawców spoza UE – GPSR obecnie wymaga, aby każdy produkt wprowadzony do obrotu na rynku UE miał wyznaczoną osobę odpowiedzialną na terytorium Unii, która będzie punktem kontaktowym dla organów nadzoru rynku. Dotyczy to również sprzedawców spoza UE, co zapewnia jednolity nadzór nad wszystkimi produktami konsumenckimi.
Dodatkowe zasoby
• EU Access2Markets – Przegląd GPSR – Zawiera szczegółowe informacje na temat kluczowych zmian wprowadzonych przez GPSR, w tym wzmocnioną ocenę ryzyka i zwiększoną odpowiedzialność podmiotów gospodarczych.
• Analiza DLA Piper – Krajobraz bezpieczeństwa produktów – Omawia implikacje GPSR dla różnych uczestników rynku oraz nową strukturę zgodności i odpowiedzialności.
Strona ECHA:
https://trade.ec.europa.eu/access-to-markets/en/news/eus-general-product-safety-regulation-gpsr-new-era-consumer-protection
Strona zarządzania chemikaliami Centrum Ekotoksykologicznego: https://ekotox.pl/zarzadzanie-chemikaliami/
Konferencja REACH 2025: https://ekotoxtraining.com/events/reach-conference-2025/
